Niekaranie podatników i księgowych. Rząd przyjął nowe przepisy

Rada Ministrów przyjęła zmiany w ustawie kodeks karny skarbowy (kks) w ramach deregulacji. Projekt przewiduje racjonalizację kar za czyny o charakterze formalnym poprzez obniżenie ich wysokości adekwatnie do ciężaru gatunkowego. Planuje się, że zmiany przepisów wejdą w życie od początku 2026 r.

Dzięki nowym regulacjom, które powstały w Ministerstwie Finansów, zmianie ulegną przepisy związane z wymiarem kary za przestępstwa skarbowe mające charakter formalny, dotyczące dokumentów w postaci oświadczeń oraz informacji, do których złożenia obligują przepisy podatkowe. Zmienią się przepisy dotyczące nie składania w terminie lub podawania nieprawidłowych danych w różnego rodzaju oświadczeniach lub informacjach m.in. w zakresie cen transferowych, odliczenia VAT od nabycia samochodów osobowych oraz „estońskiego CIT”.

Niekaranie podatników i księgowych za niecelowe błędy i pomyłki

Maksymalne kary zostają zmniejszone. Nowe limity grzywien nakładanych przez sąd wyniosą:

• 480 stawek dziennych (29 862 336 zł), zamiast 720 stawek (44 793 504 zł) lub;
• 120 stawek dziennych (7 465 584 zł), zamiast 240 stawek (14 931 168 zł).

Racjonalne jest stopniowanie kar w zależności od „wagi” czynu. Naruszanie wskazanych w projekcie obowiązków informacyjnych, mimo że naganne, nie powinno spotykać się z taką samą reakcją karną jak oszustwa podatkowe. Nie zmniejszamy kar oszustom podatkowym. Jeżeli obok tych czynów o charakterze formalnym podatnik dokona też uszczuplenia w budżecie państwa, zastosowanie znajdzie surowsza odpowiedzialność za poważniejsze przestępstwa zagrożone wyższymi karami z innych artykułów kodeksu (720 stawek dziennych, a nawet karą pozbawienia wolności). Likwidujemy również obowiązek wskazania naczelnikowi urzędu skarbowego osoby odpowiedzialnej za odprowadzanie i obliczanie podatku w imieniu płatnika (art. 31 Ordynacji Podatkowej). Jest to obowiązek archaiczny, praktycznie stosowany głównie w podatku PIT i nie ma obecnie żadnego znaczenia dla prawidłowego poboru podatku. Jest wyłącznie uciążliwym obowiązkiem biurokratycznym, którego wykonania musi dopilnować przedsiębiorca np. w przypadku zmian kadrowych w dziale płac. Finansowo za nieprawidłowości w pobraniu podatku i tak odpowiada przedsiębiorca, a nie jego pracownik. W konsekwencji likwidujemy także zagrożenie karą grzywny w wysokości prawie 100 tys. zł za niewskazanie w terminie urzędowi wyznaczonej osoby (wykroczenie skarbowe z art. 79§1 Kodeksu karnego skarbowego). Nie wprowadzamy bezkarności celowego uchylania się od obowiązków przez płatnika. Odpowiadać karnie będą osoby faktycznie odpowiedzialne za dokonanie czynu.

Nowe przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2026 r.