Wiadomości - zmiany w prawie i podatkach

TSUE wyjaśni, kto odpowiada za puste faktury? Pracownik czy spółka

TSUE wyjaśni, kto odpowiada za puste faktury? Pracownik czy spółka

Kogo uznać za osobę zobowiązaną do zapłaty VAT w sytuacji, gdy pracownik podatnika wystawił fałszywą fakturę z wykazanym VAT, na której wykazał dane pracodawcy jako podatnika, bez jego wiedzy i zgody? Takie pytanie kieruje Naczelny Sąd Administracyjny do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Organ podatkowy i WSA wskazały na odpowiedzialność firmy.

 Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu 26 maja 2022 r. skargi kasacyjnej pewnej spółki z o.o. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 23 lutego 2018 r. postanowił skierować do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prejudycjalne w sprawie pustych faktur.

NSA zapytał, czy art. 203 dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy rozumieć w ten sposób, że w sytuacji gdy pracownik podatnika VAT wystawił fałszywą fakturę z wykazanym VAT, na której wykazał dane pracodawcy jako podatnika, bez jego wiedzy i zgody, za osobę, która wykazuje VAT na fakturze, zobowiązaną do zapłaty VAT należy uznać: - podatnika, którego danymi bezprawnie posłużono się w treści faktury, czy też - pracownika, który bezprawnie wykazał VAT na fakturze, wykorzystując dane podmiotu będącego podatnikiem VAT.

Ponadto NSA zapytał, czy dla odpowiedzi kogo uznać w rozumieniu art. 203 ww. dyrektywy Rady 2006/112/WE za osobę, która wykazuje VAT na fakturze, zobowiązaną do zapłaty VAT w tych okolicznościach, istotnym jest, czy podatnikowi VAT zatrudniającemu pracownika, który bezprawnie wykazał na fakturze VAT dane zatrudniającego go podatnika, można zarzucić brak należytej staranności w nadzorze nad pracownikiem? NSA zawiesił postępowanie do czasu rozstrzygnięcia pytania prejudycjalnego.


Pracownica wystawiała puste faktury bez wiedzy zarządu
Fiskus w wyniku kontroli i postępowania podatkowego stwierdził, że spółka wystawiła w okresie od stycznia 2010 roku do kwietnia 2014 roku 1.679 nierzetelnych faktur VAT na rzecz podmiotów, które dokonały rozliczenia wykazanego w tych fakturach VAT. Nierzetelne faktury VAT nie były zaewidencjonowane w rejestrze sprzedaży spółki, a wykazany w nich VAT należny nie był odprowadzony do budżetu państwa ani nie został rozliczony w żadnym z rozliczeń podatkowych spółki. Jak ustalono, nierzetelne (puste) faktury VAT wystawiła pracownica spółki i były one powiązane z rzeczywistym obrotem realizowanym na stacji paliw, prowadzonej przez spółkę i ewidencjonowanym za pomocą kas rejestrujących spółki. Do kopii kwestionowanych faktur VAT dołączane były paragony fiskalne, które jednak nie odpowiadały czynnościom określonym w wystawianych fakturach, tj. z fakturami łączono paragony fiskalne pochodzące w rzeczywistości z transakcji przeprowadzanych z innymi niż określone na wystawionych fakturach VAT podmiotami.

Proceder wystawiania "pustych" faktur VAT został ujawniony przez przedstawicieli zarządu spółki. Okazało się bowiem, że pracownica, korzystając ze swoich uprawnień związanych z zatrudnieniem na stanowisku kierownika stacji paliw, w tym upoważnienia do wystawiania faktur VAT, prowadziła niejako równoległą działalność polegającą na handlu pustymi fakturami, wykorzystywanymi przez nabywające je podmioty w celu oszustw podatkowych. Jako wystawcę wskazywano każdorazowo spółkę, jednak nierzetelne faktury zasadniczo różniły się graficznie i treściowo z fakturami wystawianymi w systemie informatyczno – księgowym, zainstalowanym i obowiązującym na stacji paliw. Były one wystawiane poza tym systemem, nie przekazywane do księgowości spółki i nie ujawniane przez nią w składanych deklaracjach podatkowych. Proceder ten trwał przez okres ponad czterech lat.

Organy podatkowe: To pracodawca ponosi ryzyko organizacyjne


Pracownica przyznała się do nielegalnego wykorzystywania danych spółki, w której była zatrudniona i czerpania korzyści z wprowadzania do obrotu nierzetelnych faktur VAT. Wobec niej jest prowadzone postępowanie karne. Zapewniła, że zarząd spółki nie wiedział o procederze. Niemniej współpracowała z zatrudnionymi na stacji paliw pracownikami, którzy gromadzili dla niej paragony fiskalne, będąc za to odpowiednio wynagradzani.

Organy podatkowe stwierdziły, że to pracodawca ponosi ryzyko organizacyjne i ekonomiczne związane z działaniem zakładu pracy i z działaniem zatrudnionych w nim pracowników. Ich zdaniem pracodawca nie dochował należytej staranności w tym, aby zapobiec nierzetelnemu wystawianiu faktur VAT. 

Gdy zatem organy podatkowe podejmują działania w celu wyegzekwowania należności podatkowych z tytułu powstałego zobowiązania podatkowego, zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, to działanie takie nie może być uznane za sprzeczne z zasadą neutralności VAT.


Jego zdaniem trudno było takie podejście zaakceptować. - Z tego puntu widzenia być może dobrze się stało, że NSA zdecydował się zapytać TSUE o powyższy problem. Wydaje się wprawdzie, że na gruncie brzmienia przepisu (zarówno polskiego, jak i unijnego) nie powinno być wątpliwości, że za "puste" faktury powinien być odpowiedzialny ten, kto faktycznie je wystawia, a nie pracodawca, którego danymi ten wystawca się posługuje. Niemniej jednak autorytet TSUE - zakładając, że Trybunał wyda "korzystne" dla oszukanych podatników orzeczenie - z pewnością przyczyni się ukształtowania właściwej linii orzeczniczej – podkreśla dr hab. Adam Bartosiewicz.

Zdaniem kolejnego eksperta skierowanie sprawy do ETS ma oczywiście związek z rozbieżnościami w orzecznictwie. - W mojej ocenie z treści art. 108 ust. 1 ustawy o VAT oraz z art. 203 dyrektywy Rady 2006/112/WE wynika jednoznacznie, iż wyłącznie wystawca faktury jest obowiązany do zapłaty podatku VAT wynikającego z tej faktury - nie zaś podmiot, którego danymi się posłużono. Zatem w przedmiotowej sprawie pracodawca nie może być zobowiązany do zapłaty podatku VAT z faktur wystawionych przez pracownika bez woli, wiedzy i zgody pracodawcy – stwierdza Tomasz Basiura, doradca podatkowy w GLC.

źródło: www.prawo.pl