Wiadomości - zmiany w prawie i podatkach

Ważne zmiany w podatku dochodowym w 2021 r.

Ważne zmiany w podatku dochodowym w 2021 r.

Jak już wielokrotnie informowaliśmy, w przyszłym roku ma wejść w życie szereg zmian przepisów CIT/PIT, mających na celu uszczelnienie systemu podatkowego. Przedłużono również niektóre preferencje podatkowe związane z COVID-19, przy czym część z tych regulacji ma dotyczyć jeszcze bieżącego roku.

W artykule tym omawiamy niektóre z ww. zmian, wprowadzone mocą ustawy z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2123) – dalej: ustawy nowelizującej.

Pozostałe zmiany będziemy opisywać w kolejnych artykułach.

1) Spółka komandytowa i spółka jawna jako podatnik CIT

Obecnie spółka komandytowa oraz spółka jawna nie są podatnikami podatku dochodowego, podatnikami są ich wspólnicy. W przyszłym roku kwestia ta ulegnie zmianie – w odniesieniu do spółek komandytowych oraz niektórych spółek jawnych.

Spółka komandytowa

Zgodnie z przepisami, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2021 r., spółki komandytowe (mające siedzibę lub zarząd na terytorium Polski) uzyskają status podatnika CIT.

Co jednak istotne, spółki te będą mogły postanowić, że nowe zasady opodatkowania będą stosować od 1 maja 2021 r. Wówczas z tą datą uzyskają one status podatnika CIT.

Zaznaczenia wymaga, że jeżeli ostatni dzień roku obrotowego spółki komandytowej przypada w okresie od dnia 31 grudnia 2020 r. do dnia 31 marca 2021 r., spółka ta może nie zamykać ksiąg rachunkowych na ten dzień i kontynuować rok obrotowy do dnia 30 kwietnia 2021 r.

Spółka jawna

Podatnikiem CIT, od przyszłego roku, ma zostać także spółka jawna (mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Polski), ale tylko taka, w której wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne i spółka ta nie złoży:

a) przed rozpoczęciem roku obrotowego informacji, według ustalonego wzoru, o podatnikach posiadających prawa do udziału w zysku tej spółki, lub

b) aktualizacji ww. informacji w terminie 14 dni, licząc od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników.

Pierwszą informację, o której mowa powyżej, spółka jawna składa w terminie do 31 stycznia 2021 r. według stanu na dzień:

  • 1 stycznia 2021 r. – w przypadku spółki jawnej, która rozpoczęła działalność przed 1 stycznia 2021 r.,
  • rozpoczęcia działalności – w przypadku spółki jawnej, która rozpoczęła działalność w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 stycznia 2021 r.

Jeżeli przed przekazaniem tej informacji nastąpi zmiana w składzie podatników, pierwszą aktualizację informacji składa się w terminie do dnia 31 stycznia 2021 r. (chyba że termin do jej złożenia przypada później).

W przypadku niezłożenia ww. informacji spółka jawna uzyska status podatnika CIT odpowiednio z dniem 1 stycznia 2021 r., z dniem rozpoczęcia działalności albo z dniem, w którym nastąpiła zmiana w składzie podatników.

W przypadku uzyskania statusu podatnika CIT przez spółkę jawną, pierwszy rok podatkowy tej spółki trwa od dnia, w którym spółka uzyskała ten status, do końca przyjętego przez nią roku obrotowego.

Jeżeli wspólnikami spółki jawnej są wyłącznie osoby fizyczne, spółka ta nie będzie podatnikiem CIT.

Zmiany w zakresie opodatkowania spółek komandytowych/jawnych wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.

Ustawodawca wprowadził szereg przepisów określających, w jaki sposób spółka komandytowa oraz spółka jawna będą się rozliczały dla celów CIT w przyszłym roku. Obszernie na ten temat napiszemy w jednym w najbliższych numerów BI.

2) Zmiany przepisów w związku z COVID-19

Omówione niżej zmiany przepisów związane z COVID-19 weszły w życie z dniem 1 grudnia 2020 r.

Przedłużenie preferencji podatkowych w związku z COVID-19

• Darowizny dla podmiotów leczniczych oraz na wsparcie oświaty

W związku z pandemią COVID-19, podatnicy CIT i PIT mogą od podstawy opodatkowania – w celu obliczenia podatku lub zaliczki – odliczyć nieodliczone na podstawie odpowiednich przepisów CIT/PIT darowizny przekazane podmiotom leczniczym na przeciwdziałanie COVID-19 oraz darowizny na wsparcie oświaty. Dotychczas dotyczyło to darowizn przekazanych w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 30 września 2020 r.

Mocą ustawy nowelizującej wskazano, że prawo do odliczania ww. darowizn dotyczy darowizn przekazanych do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19.

Dodatkowo, odliczeniu podlegają darowizny przekazane na przeciwdziałanie COVID-19 Funduszowi Przeciwdziałania COVID-19, o którym mowa w art. 65 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Ponadto wskazano, że podatnicy będą mogli odliczać darowizny (za okres od 1 października br. do końca miesiąca, w którym odwołany zostanie stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19) w następującej wysokości:

  • 200% wartości darowizny przekazanej od 1 października 2020 r. do 31 grudnia 2020 r.,
  • 150% wartości darowizny przekazanej od 1 stycznia 2021 r. do 31 marca 2021 r.,
  • 100% wartości darowizny przekazanej od 1 kwietnia 2021 r. do końca miesiąca, w którym odwołany zostanie stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19.

Przedłużono także okres, w którym podatnicy mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów koszty wytworzenia lub cenę nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem ww. darowizn (o ile koszty wytworzenia lub cena nabycia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne). W wyniku nowelizacji określono, że dotyczy to darowizn przekazanych od 1 stycznia 2020 r. do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 (przed nowelizacją – do 30 września 2020 r.).

Dodatkowo określono, że kosztem uzyskania przychodów są koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia, którego celem jest przeciwdziałanie COVID-19, realizowanego w okresie od dnia 1 stycznia 2020 r. do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, na rzecz:

  • podmiotów leczniczych (wymienionych w art. 38g ust. 1 ustawy o PDOP i art. 52n ust. 1 ustawy o PDOF),
  • podmiotów lub jednostek, do których zadań ustawowych należy przeciwdziałanie COVID-19,
  • o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.

Podatnicy (podmioty lecznicze, placówki oświatowe), którzy otrzymali ww. darowizny na przeciwdziałanie COVID-19/wsparcie oświaty, nie wykazują przychodów z tytułu ich otrzymania. Na skutek nowelizacji dotyczy to darowizn otrzymanych od 1 stycznia 2020 r., do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 (dotychczas chodziło o darowizny otrzymane do 30 września 2020 r.).

Wprowadzono również zapis, na mocy którego do przychodów nie zalicza się wartości nieodpłatnych świadczeń, otrzymanych do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 przez ww. podmioty lecznicze (wymienione w art. 38g ust. 1 ustawy o PDOP i art. 52n ust. 1 ustawy o PDOF) oraz przez podmioty lub jednostki, do których zadań ustawowych należy przeciwdziałanie COVID-19.

Znowelizowane przepisy stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2020 r.

• Ulga na złe długi dla celów CIT/PIT

Mianem ulgi na złe długi dla celów CIT/PIT określa się tzw. przepisy o zatorach płatniczych. Kwestie te regulują art. 18f i art. 25 ust. 19-26 ustawy o PDOP oraz art. 26i i art. 44 ust. 17-24 ustawy o PDOF.

Na podstawie tych przepisów:

  • wierzyciele korygują podstawę opodatkowania (stratę podatkową lub dochód stanowiący podstawę obliczenia zaliczki) o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności, która nie została uregulowana lub zbyta w odpowiednim terminie; wierzyciele opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych odpowiednio zmniejszają przychody o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności,
  • dłużnicy korygują podstawę opodatkowania (stratę podatkową lub dochód stanowiący podstawę obliczenia zaliczki) o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania, które nie zostało uregulowane w odpowiednim terminie; dłużnicy opodatkowani ryczałtem odpowiednio zwiększają przychody o związaną z prowadzoną działalnością wartość zobowiązania.

Zasadniczo korekty podstawy opodatkowania/straty podatkowej (lub dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczki) dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy (począwszy od okresu rozliczeniowego), w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie (do okresu, w którym odpowiednio wierzytelność została uregulowana lub zbyta, lub zobowiązanie zostało uregulowane).

Sytuacja wywołana epidemią koronawirusa spowodowała, że ww. przepisy zostały złagodzone (zarówno u wierzycieli, jak i u dłużników) na etapie ustalania zaliczek na podatek dochodowy w 2020 r., jeżeli podatnik poniósł negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. Mianowicie u wierzycieli skrócono okres na dokonanie ww. korekty z 90 do 30 dni. Z kolei dłużnicy zostali zwolnieni z obowiązku stosowania ulgi na złe długi (pod określonymi warunkami). Ustawa nowelizująca od 1 grudnia 2020 r. przedłużyła możliwość stosowania ww. preferencji także po 2020 r. (jeśli będzie obowiązywał stan epidemii ogłoszony w związku z COVID-19) i umożliwiła ich stosowanie w rozliczeniu rocznym.

UWAGA! Podobne regulacje obowiązują podatników opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (zob. art. 57c i 57d ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – w brzmieniu obowiązującym od 1 grudnia 2020 r.).

Na gruncie CIT określono, że ww. preferencje stosuje się nie dłużej niż do końca roku kalendarzowego, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19.

• Zwolnienie z podatku od przychodów z budynków

Na mocy dotychczasowych przepisów, w związku z COVID-19 zwolniono z podatku od przychodów z budynków przychody ustalone za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. Na skutek nowelizacji, prawo do ww. zwolnienia obejmuje również okres od dnia 1 stycznia 2021 r. do końca miesiąca, w którym stan epidemii został odwołany – w przypadku obowiązywania po dniu 31 grudnia 2020 r. stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.

• Jednorazowe odpisy amortyzacyjne

Obecnie podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych, które zostały nabyte w celu produkcji towarów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 i wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w 2020 r. (za towary uważa się tu w szczególności: maseczki ochronne, respiratory, środki odkażające, medyczną odzież ochronną, ochraniacze na obuwie, rękawiczki, okulary, gogle, środki do dezynfekcji i higieny rąk).

Mocą ustawy nowelizującej, podatnicy mogą dokonywać ww. jednorazowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych, które zostały nabyte w celu produkcji towarów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 i wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w okresie od 2020 r. do końca miesiąca, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19.

• Ulga na działalność badawczo-rozwojową, IP BOX

Zasadniczo podatnicy mogą skorzystać z ulgi na działalność badawczo-rozwojową dopiero w rozliczeniu rocznym. To samo dotyczy prawa do stosowania 5% stawki podatku od osiągniętego przez podatnika kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP BOX).

W związku z sytuacją spowodowaną COVID-19, podatnicy zyskali prawo do stosowania ww. preferencji już przy ustalaniu podstawy obliczenia zaliczki na podatek dochodowy – w odniesieniu do:

a) kosztów ponoszonych na działalność badawczo-rozwojową, której celem jest opracowanie produktów niezbędnych do przeciwdziałania COVID-19,

b) kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, które wykorzystywane są do przeciwdziałania COVID-19.

W przypadku podatników PIT ww. preferencje dotyczą obecnie odpowiednio:

  • kosztów ponoszonych w 2020 r. na działalność badawczo-rozwojową,
  • dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiąganych w 2020 r.

Mocą ustawy nowelizującej określono, że ww. preferencje dotyczą kosztów ponoszonych/dochodów osiąganych w okresie od 2020 r. do końca roku podatkowego, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19.

Z kolei w przypadku podatników CIT, ww. preferencje dotyczą obecnie odpowiednio:

  • kosztów ponoszonych w 2020 r. na działalność badawczo-rozwojową – preferencja ma zastosowanie w trakcie roku podatkowego, który rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2020 r., a zakończy się po dniu 31 grudnia 2019 r. lub rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2019 r., a przed dniem 1 stycznia 2021 r.,
  • dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiąganych w roku podatkowym, który rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2020 r., a zakończy się po dniu 31 grudnia 2019 r. lub rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2019 r., a przed dniem 1 stycznia 2021 r.

Mocą ustawy nowelizującej, stosowanie ww. preferencji zostało przedłużone i dotyczy również kosztów ponoszonych/dochodów osiąganych w roku podatkowym, który rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2019 r., nie później jednak niż w miesiącu, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19.

• Zachowanie przez PGK statusu podatnika CIT

Podatkowa grupa kapitałowa (PGK) posiada status podatnik CIT, jeżeli są spełnione określone warunki, m.in. gdy w spółkach wchodzących w skład PGK nie występują zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a także gdy podatkowa grupa kapitałowa osiągnie za każdy rok podatkowy udział dochodów w przychodach w wysokości co najmniej 2%.

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, warunki te uważa się za spełnione, jeżeli podatnik poniósł w 2020 r. negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. Powyższe stosuje się do roku podatkowego, który rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2020 r., a zakończy się po dniu 31 grudnia 2019 r., lub rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2019 r., a przed dniem 1 stycznia 2021 r.

Na skutek ustawy nowelizującej, ww. warunek w postaci osiągnięcia za każdy rok podatkowy udziału dochodów w przychodach w wysokości co najmniej 2% uważa się za spełniony w roku podatkowym, który zakończy się nie później niż dnia 31 grudnia 2021 r., jeżeli podatkowa grupa kapitałowa poniosła w 2021 r. negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.

• Wydłużone terminy stosowania podwyższonych limitów zwolnień z PIT

W związku z sytuacją spowodowaną epidemią koronawirusa, z dniem 31 marca 2020 r. zostały podwyższone niektóre limity zwolnień z PIT. Zmiany zostały wprowadzone na 2020 r., a w niektórych przypadkach na 2021 r. Ustawa nowelizująca wydłuża stosowanie podwyższonych limitów zwolnień podatkowych.

I tak, zwolnienie z PIT:

  • zapomóg, innych niż otrzymanych w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci, wypłacanych z funduszy zakładowej lub międzyzakładowej organizacji związkowej pracownikom należącym do tej organizacji – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3.000 zł,
  • ww. zapomóg otrzymanych z innych źródeł niż z funduszu socjalnego, ZFŚS, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 10.000 zł

– zostaje przedłużone do końca roku podatkowego, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 (zgodnie z dotychczasowymi regulacjami powyższe progi były określone jedynie na 2020 r.).

Natomiast zwolnienie z PIT:

  • wartości otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o ZFŚS, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych – łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.000 zł,
  • dopłat do wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, w tym również połączonego z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych, oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu – dzieci i młodzieży do lat 18, sfinansowanych z innych źródeł niż z funduszu socjalnego, ZFŚS oraz zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3.000 zł

– zostaje przedłużone do końca roku podatkowego następującego po roku, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19 (zgodnie z dotychczasowymi regulacjami ww. progi były określone na 2020 r. i 2021 r.).

• Zwolnienie z PIT dodatkowego świadczenia postojowego

W związku z bardzo trudną sytuacją ekonomiczną niektórych branż wywołaną przez COVID-19, określone podmioty otrzymały wsparcie w postaci dodatkowego świadczenia postojowego. Świadczenie to – mocą omawianej nowelizacji – zostało zwolnione z podatku dochodowego.

Zwolnienie to stosuje się do dochodów (przychodów) otrzymanych lub postawionych do dyspozycji podatnika od dnia 15 października 2020 r.

1% podatku na rzecz OPP

Ustawa nowelizująca wprowadziła regulacje, w myśl których, jeżeli do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym upływa termin do złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy, nie zostanie odwołany stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, przekazanie kwoty w wysokości nieprzekraczającej 1% podatku należnego następuje również w przypadku, gdy wniosek o przekazanie zostanie złożony po terminie do jego złożenia, nie później jednak niż do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym upływa termin do złożenia zeznania podatkowego, złożenia korekty tego zeznania albo złożenia oświadczenia o przekazanie 1% podatku.

Dodatkowo uregulowano, że jeżeli podatnik, któremu organ rentowy przekazał roczne obliczenie podatku, z którego wynika podatek należny, nie złożył wniosku o przekazanie 1% podatku na rzecz OPP, organ podatkowy przekazuje kwotę w wysokości nieprzekraczającej 1% tego podatku organizacji pożytku publicznego wskazanej przez podatnika we wniosku zawartym w złożonym zeznaniu, złożonej korekcie tego zeznania albo złożonym oświadczeniu za ubiegły rok podatkowy. W tym przypadku przekazanie kwoty w wysokości nieprzekraczającej 1% podatku należnego następuje na podstawie wniosku sporządzonego przez organ podatkowy za pośrednictwem portalu podatkowego.

Przepisy te stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2020 r.

Oświadczenie podmiotu powiązanego na potrzeby korekty cen transferowych

Podatnik może dokonać korekty cen transferowych poprzez zmianę wysokości uzyskanych przychodów lub poniesionych kosztów uzyskania przychodów, m.in. jeżeli w momencie dokonania korekty podatnik posiada oświadczenie podmiotu powiązanego, że podmiot ten dokonał korekty cen transferowych w tej samej wysokości, co podatnik.

Mocą ustawy nowelizującej, zwolniono podatników z obowiązku posiadania ww. oświadczenia, jeżeli korekta cen transferowych jest dokonywana za rok podatkowy lub w momencie, w którym na całym terytorium Polski obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłoszone w związku z COVID-19. Powyższą regułę stosuje się odpowiednio uwzględniając korektę cen transferowych przy ustalaniu wysokości przychodów i kosztów uzyskania przychodów (zob. nowy art. 31z1 specustawy w sprawie COVID-19, dodany mocą ustawy nowelizującej).

Strata podatkowa a zwolnienie z obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych

Lokalna dokumentacja cen transferowych jest sporządzana dla transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, której wartość (pomniejszona o VAT), przekracza w roku obrotowym określone progi dokumentacyjne. W niektórych przypadkach podatnicy nie muszą sporządzać lokalnej dokumentacji cen transferowych, mimo przekroczenia ww. progów dokumentacyjnych. Dotyczy to m.in. transakcji kontrolowanych zawieranych wyłącznie przez podmioty powiązane mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Polski w roku podatkowym, w którym każdy z tych podmiotów powiązanych nie korzysta z określonych zwolnień w CIT/PIT oraz nie poniósł straty podatkowej (zob. art. 11n pkt 1 ustawy o PDOP i art. 23z pkt 1 ustawy o PDOF).

Mocą ustawy nowelizującej, obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych nie wystąpi także w przypadku poniesienia straty podatkowej – w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2019 r., w którym na całym terytorium Polski obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłoszone w związku z COVID-19. Dotyczy to sytuacji, gdy podmiot powiązany, który poniósł stratę podatkową, uzyska w tym roku łączne przychody niższe o co najmniej 50% od łącznych przychodów uzyskanych w analogicznym okresie bezpośrednio poprzedzającym ten rok.

Przez łączne przychody rozumie się tu sumę przychodów:

  • z pozarolniczej działalności gospodarczej uwzględnianych przy obliczaniu podatku według skali podatkowej, podatkiem liniowym oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych – w przypadku podatników PIT,
  • z działalności – w przypadku podatników CIT.

Tak wynika z nowego art. 31z2 specustawy w sprawie COVID-19, dodanego mocą ustawy nowelizującej.

Oświadczenie o sporządzaniu lokalnej dokumentacji cen transferowych

Podmioty powiązane, które są obowiązane do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, składają urzędom skarbowym oświadczenie o jej sporządzeniu, w terminie do końca dziewiątego miesiąca po zakończeniu roku obrotowego/podatkowego (w związku z pandemią COVID-19 termin ten został przedłużony).

Wspomniane oświadczenie podpisuje kierownik jednostki w rozumieniu ustawy o rachunkowości, podając pełnioną przez siebie funkcję, przy czym:

  • oświadczenie składa i podpisuje każda z osób uprawnionych do reprezentacji – w przypadku gdy kilka osób spełnia kryteria kierownika jednostki albo nie jest możliwe określenie kierownika jednostki,
  • nie jest dopuszczalne złożenie oświadczenia przez pełnomocnika.

Mocą ustawy nowelizującej, powyższe oświadczenie, składane za rok podatkowy lub rok obrotowy lub w momencie, w którym na całym terytorium Polski obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłoszone w związku z COVID-19, może podpisać:

1) osoba fizyczna – w przypadku podmiotu powiązanego będącego osobą fizyczną,

2) osoba upoważniona przez przedsiębiorcę zagranicznego do reprezentowania go w oddziale – w przypadku podmiotu powiązanego będącego przedsiębiorcą zagranicznym posiadającym oddział na terytorium Polski,

3) osoba uprawniona do reprezentacji – w przypadku pozostałych podmiotów powiązanych

– przy czym nie jest dopuszczalne złożenie oświadczenia przez pełnomocnika.

W takim przypadku nie stosuje się obecnych przepisów w zakresie podpisywania oświadczeń o sporządzaniu lokalnej dokumentacji cen transferowych.

Tak wynika z nowego art. 31z3 specustawy w sprawie COVID-19, dodanego mocą ustawy nowelizującej.

3) Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w 2021 r. po zmianach

Likwidacja większości przesłanek wyłączających możliwość opodatkowania ryczałtem

W świetle przepisów obowiązujących do końca 2020 r., opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie stosuje się do podatników osiągających w całości lub w części przychody z tytułu:

  • działalności w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenie lombardów),
  • prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wolnych zawodów innych niż określone w art. 4 ust. 1 pkt 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (tj. innych niż lekarze, lekarze stomatolodzy, lekarze weterynarii, technicy dentystyczni, felczerzy, położne, pielęgniarki, tłumacze, nauczyciele w zakresie świadczenia usług edukacyjnych polegających na udzielaniu lekcji na godziny),
  • świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 do ww. ustawy (załącznik ten zawiera bardzo szeroki katalog usług, których świadczenie wyłącza z opodatkowania ryczałtem, w tym m.in. usługi licencyjne, finansowe i ubezpieczeniowe, prawne, rachunkowo-księgowe i doradztwa podatkowego, reklamowe, ochroniarskie, związane ze sportem, rozrywką i rekreacją).

Stanowi o tym art. 8 ust. 1 pkt 3 lit. b), d) i e) ustawy o zryczałtowanym podatku.

Od 1 stycznia 2021 r. nie będzie już tych wyłączeń. Omawiana ustawa nowelizująca uchyla ww. przepisy, które wyłączały z opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym. Oznacza to, że ww. podatnicy będą mogli rozliczać się tzw. ryczałtem.

Uchylenie załącznika nr 2 do ustawy o zryczałtowanym podatku powoduje, że od 1 stycznia 2021 r. więcej podmiotów (przedsiębiorców) będzie mogło skorzystać z opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego.

Rozszerzenie definicji wolnego zawodu

Ustawa nowelizująca rozszerza definicję wolnego zawodu, co spowoduje, że od nowego roku więcej osób wykonujących takie zawody (tj. pozarolniczą działalność gospodarczą wykonywaną osobiście) będzie mogło skorzystać z opodatkowania w formie ryczałtu. Ustawa nowelizująca rozszerza listę wolnych zawodów o psychologów, fizjoterapeutów, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, architektów, inżynierów budownictwa, rzeczoznawców budowlanych, biegłych rewidentów, księgowych, agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, brokerów reasekuracyjnych, brokerów ubezpieczeniowych, doradców podatkowych, doradców restrukturyzacyjnych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, agentów firm inwestycyjnych, rzeczników patentowych.

W definicji wolnego zawodu obowiązującej do końca 2020 r. istnieje warunek, że działalność wykonywana osobiście nie może być wykonywana na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej albo na rzecz osób fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej. W uproszczeniu mówiąc – wykonywanie wolnego zawodu ogranicza się do wykonywania usług dla ludności (a nie dla firm). Od nowego roku nie będzie już ww. warunku. Zatem wolnym zawodem będzie także działalność wykonywana na rzecz firm.

Zmianie nie uległo natomiast to, że za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu.

Dodajmy, iż przychody osiągane w zakresie wolnych zawodów od 1 stycznia 2021 r. będą opodatkowane 17% stawką ryczałtu (do końca 2020 r. są one opodatkowane 20% stawką ryczałtu). Natomiast innymi stawkami opodatkowane będą przychody ze świadczenia usług, które nie wypełniają definicji "wolnego zawodu" – z uwagi na zatrudnienie np. pracownika, który wykonuje czynności związane z istotą wolnego zawodu. Tak wynika z pisma Ministerstwa Finansów udostępnionego naszemu Wydawnictwu w dniu 20 października br., w którym czytamy:

"(...) Zgodnie z nowelizowanym art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o ryczałcie, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosić ma 17% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów. Natomiast innymi stawkami opodatkowane będą przychody ze świadczenia usług, które nie wypełniają definicji "wolnego zawodu". Przykładowo, przychody osiągane przez radcę prawnego, który zatrudnia osoby wykonujące czynności związane z istotą tego zawodu, opodatkowane będą według 15% stawki ryczałtu (...).

Zróżnicowanie wysokości stawek ryczałtu w opisanych przypadkach uzasadnia fakt ponoszenia wyższych kosztów przez podatnika w związku z zatrudnianiem osób wykonujących czynności związane z istotą danego zawodu, a których to wydatków podatnik nie może uwzględnić przy obliczaniu należnego podatku dochodowego. Opodatkowaniu ryczałtem ewidencjonowanym podlega bowiem przychód, który nie jest pomniejszany o koszty jego uzyskania."

Podwyższenie limitów warunkujących prawo do opodatkowania ryczałtem i kwartalnego opłacania ryczałtu

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą opłacać podatnicy, których przychody nie przekraczają pewnych limitów. Podobnie jest w przypadku kwartalnego sposobu opłacania ryczałtu. Ustawa nowelizująca zwiększyła te limity. Zmiany ww. limitów przedstawiono w poniższej tabeli.

  stan prawny obowiązujący do 31.12.2020 r. stan prawny obowiązujący od 01.01.2021 r.
Podatnicy opłacają w roku podatkowym ryczałt, jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy uzyskali przychody z działalności gospodarczej, prowadzonej wyłącznie samodzielnie (lub w formie spółki), a przychody (suma przychodów wspólników spółki z tej działalności) nie przekroczyły kwoty 250.000 euro 2.000.000 euro
Kwartalne opłacanie ryczałtu mogą stosować m.in. podatnicy, których otrzymane przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki – w roku poprzedzającym rok podatkowy – nie przekroczyły kwoty stanowiącej równowartość 25.000 euro 200.000 euro

Po przeliczeniu nowych limitów na złote, limit przychodów za 2020 r. uprawniający do:

  • opodatkowania w 2021 r. ryczałtem wynosi 9.030.600 zł,
  • kwartalnego opłacania ryczałtu w 2021 r. wynosi 903.060 zł.

Zmiana stawek ryczałtu

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2020 r. ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym przewiduje następujące stawki ryczałtu: 20%, 17%, 12,5%, 8,5%, 5,5%, 3% i 2%. Od 1 stycznia 2021 r. będzie więcej stawek ryczałtu, tj.: 17%, 15%, 12,5%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3,0% i 2,0%. Jak widać, zlikwidowana została najwyższa stawka ryczałtu wynosząca 20%. Wprowadzone zostały natomiast dwie nowe stawki, tj. 15% i 10%.

Najwyższą 17% stawką ryczałtu (o czym już wspomnieliśmy) będą opodatkowane przychody osiągane w zakresie wolnych zawodów (zamiast dotychczasowej 20% stawki).

Stawką ryczałtu w wysokości 15% opodatkowane będą przychody ze świadczenia usług, które przed zmianą w większości podlegały opodatkowaniu stawką 17% lub były wyłączone z opodatkowania ryczałtem jako wymienione w załączniku nr 2.

10% stawką ryczałtu będą opodatkowane przychody ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek (PKWiU 68.10.1) – świadczenie tych usług dotychczas wyłączało opodatkowanie ryczałtem.

Stawką ryczałtu wynoszącą 8,5% będą opodatkowane przychody do kwoty 100.000 zł oraz 12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100.000 zł m.in. z tytułu przychodów z tzw. prywatnego najmu, przychodów z najmu składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem (PKWiU dział 55), wykonywania usług w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych (PKWiU dział 72).

Stawką ryczałtu w wysokości 8,5% będą opodatkowane m.in.: przychody ze świadczenia usług w zakresie edukacji (PKWiU dział 85), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów, przychody ze świadczenia usług związanych z działalnością bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałych usług w zakresie kultury (PKWiU dział 91), prowizje uzyskane przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu, prowizje uzyskane przez kolportera prasy na podstawie umowy o kolportaż prasy.

Zmianie nie uległy natomiast rodzaje przychodów opodatkowanych według stawki ryczałtu 5,5%, 3% i 2%.

Prowadzenie działalności przez małżonków w tym samym zakresie a karta podatkowa

W świetle regulacji obowiązujących do końca 2020 r., podatnicy prowadzący określoną działalność mogą opłacać kartę podatkową, jeżeli m.in. małżonek podatnika nie prowadzi działalności w tym samym zakresie. Oznacza to, że jeżeli małżonkowie prowadzą działalność w tym samym zakresie, to nie mogą opłacać karty podatkowej. Od 1 stycznia 2021 r. powyższe ulegnie zmianie. Opodatkowanie w formie karty będzie bowiem możliwe, jeśli małżonek prowadzi działalność w tym samym zakresie i również korzysta z tej formy opodatkowania. Nie będzie natomiast możliwe, jeżeli przychody małżonka z ww. działalności będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym na ogólnych zasadach lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

1% podatku na rzecz OPP w czasie epidemii

Jak wynika z nowego art. 57h ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym... (w brzmieniu obowiązującym od 1 grudnia 2020 r.), jeżeli do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym upływa termin do złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy, nie zostanie odwołany stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, przekazanie kwoty nieprzekraczającej 1% podatku należnego następuje również w przypadku, gdy wniosek o przekazanie zostanie złożony po terminie do jego złożenia, nie później jednak niż do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym upływa termin do złożenia zeznania podatkowego albo złożenia korekty tego zeznania.

4) Pozostałe zmiany w CIT/PIT

Mocą ustawy nowelizującej wprowadzono także inne zmiany w CIT/PIT, m.in. w zakresie:

  • amortyzacji składników majątku wykorzystywanych do działalności zwolnionej z CIT/PIT,
  • definiowania używanych środków trwałych,
  • podwyższenia limitu uprawniającego do stosowania 9% stawki CIT z 1.200.000 euro do 2.000.000 euro,
  • rozliczania podatku dochodowego przez spółkę nieruchomościową,
  • osiągania dochodów przez nierezydentów,
  • skutków wydania majątku likwidowanej spółki,
  • rozliczania strat w CIT w przypadku przejęcia/nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części,
  • transakcji z podatnikami z tzw. rajów podatkowych,
  • sporządzania i podawania do publicznej wiadomości informacji o realizacji strategii podatkowej,
  • wprowadzenia limitu ulgi abolicyjnej,
  • zmian w uldze dla młodych.

Zmiany te będziemy opisywać w kolejnych nartykułach

Dodajmy, że od 1 stycznia 2021 r. wejdą w życie również przepisy regulujące:

  • ryczałt od dochodów spółek kapitałowych – tzw. estoński CIT,
  • specjalny fundusz inwestycyjny.