Limit płatności gotówką (przedsiębiorcy, konsumenci) – zmiany od 2024 roku

Od 2024 roku zmniejszy się (z 15 tys. zł do 8 tys. zł) limit płatności gotówkowych dla przedsiębiorców i zostanie wprowadzony limit (do 20 tys. zł) płatności gotówkowych dla konsumentów (w transakcjach z przedsiębiorcami). Powyżej tych limitów trzeba będzie dokonywać płatności bezgotówkowych za pośrednictwem rachunków płatniczych. Pierwotnie zmiany te miały wejść w życie od początku 2023 roku ale przedłużono termin ich wejścia w życie o rok.

Limit płatności gotówką dla przedsiębiorców w 2022 roku

Aktualnie limit transakcji gotówkowych w transakcjach między przedsiębiorcami wynosi 15 tys. zł. Wynika to z art. 19 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, zgodnie z którym:

Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Czym jest rachunek płatniczy?

Definicja rachunku płatniczego znajduje się w art. 2 pkt 25) ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych. Zgodnie z tym przepisem rachunkiem płatniczym jest rachunek prowadzony dla jednego lub większej liczby użytkowników służący do wykonywania transakcji płatniczych, przy czym przez rachunek płatniczy rozumie się także rachunek bankowy oraz rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (SKOK), jeżeli rachunki te służą do wykonywania transakcji płatniczych (czyli do wpłat, wypłat lub transferów środków pieniężnych).

Limit płatności gotówką dla przedsiębiorców - 8 tys. zł od 2024 roku

Na podstawie art. 22 pkt 1) ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład – Dz. U. z 2021 r. poz. – ostatnia zmiana: Dz.U. z 2022 r., poz. 1719.), w art. 19 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców w art. 19 w pkt 2 wyrazy "15 000 zł" zastępuje się wyrazami "8000 zł".
Zmiana ta oznacza, że obowiązek stosowania płatności bezgotówkowych (i jednoczesny zakaz płatności gotówkowych) w transakcjach między przedsiębiorcami będzie istniał już przy transakcjach przekraczających 15.000 zł (lub równowartość tej kwoty).
Pierwotnie przepis ten miał wejść w życie 1 stycznia 2023 roku ale na mocy art. 2 pkt 2) ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r., poz. 1719) - wejdzie w życie 1 stycznia 2024 roku.

Minister Finansów (w odpowiedzi z 23 września 2022 roku na interpelację poselską nr 35730) wskazuje, że zmiany (polegające na obniżeniu limitu płatności gotówkowych, dokonywanych pomiędzy przedsiębiorcami z 15000 zł do 8000 zł) wprowadzane (ostatecznie - od 2024 roku) ww. ustawą z dnia 29 października 2021 r. w zakresie płatności bezgotówkowych, mają przede wszystkim na celu popularyzację obrotu bezgotówkowego. Zdaniem ministra płatności bezgotówkowe są koniecznym elementem nowoczesnej gospodarki cyfrowej, a w krajach rozwiniętych transakcje w ramach szarej strefy gospodarczej odbywają się niemal wyłącznie przy wykorzystaniu gotówki. Zatem płatność bezgotówkowa stanowi (zdaniem ministra) ważne narzędzie w zwalczaniu szarej strefy, w tym w przeciwdziałaniu tzw. praniu brudnych pieniędzy.

Minister Finansów zwrócił też uwagę, że wprowadzono przepisy, które zobowiązują przedsiębiorcę do zapewnienia możliwości dokonywania zapłaty w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, w szczególności w lokalu, poza lokalem przedsiębiorstwa lub w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług transportu pasażerskiego, przy użyciu instrumentu płatniczego (w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych). Obowiązek zapewnienia możliwości płatności przy użyciu instrumentu płatniczego nie dotyczy przedsiębiorcy, który nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, o których mowa w ustawie o podatku VAT. Ponadto wprowadzona została ulga w podatku PIT i CIT dla przedsiębiorców, którzy ponieśli wydatki na nabycie terminala płatniczego oraz wydatki związane z obsługą transakcji płatniczych przy użyciu terminala płatniczego. Rozwiązanie to ma na celu zachęcenie podatników do dokonywania płatności bezgotówkowych.

Skutki przekroczenia limitu płatności gotówkowych dla przedsiębiorców

Minister Finansów w odpowiedzi z 23 września 2022 roku na interpelację poselską nr 35730 wskazał, że ustawa - Prawo przedsiębiorców nie przewiduje sankcji w przypadku naruszenia postanowień w zakresie nieprzestrzegania obowiązku obrotu bezgotówkowego. Ale nierealizowanie tego obowiązku wywołuje negatywne skutki podatkowe po stronie przedsiębiorcy, który naruszył nakaz wynikający w ww. przepisów, polegające na utracie prawa do zaliczenia poniesionego wydatku do kosztów uzyskania przychodów.

Limit płatności gotówką dla konsumentów - 20 tys. zł od 2024 roku

Zgodnie z art. 18 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład – Dz. U. z 2021 r. poz. – ostatnia zmiana: Dz.U. z 2022 r., poz. 1719.), w ustawie z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta po art. 7a dodaje się art. 7b w brzmieniu:
"Art. 7b. Konsument jest obowiązany do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 20 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.".

Pierwotnie przepis ten miał wejść w życie 1 stycznia 2023 roku ale na mocy art. 2 pkt 2) ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r., poz. 1719) - wejdzie w życie 1 stycznia 2024 roku.

Sytuacja jest obecnie tak dynamiczna w zmianach prawnych, że naprawdę ciężko być na bieżąco z aktualnymi rozwiązaniami. Jak się okazuje cały powyższy artykuł jeszcze praktycznie przed publikacją już był nieaktualny. Obecny stan:

Podsumowując – w transakcjach między osobami prywatnymi ostatecznie nie będzie dalej żadnych limitów także od początku 2024 roku. W 2024 r. przedsiębiorcy dalej mogą regulować swoje zobowiązania związane z wykonywaną działalnością gospodarczą (płacić i przyjmować płatności od innych przedsiębiorców) gotówką lub w formie bezgotówkowej, czyli za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy.

Kiedy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca, obowiązuje limit płatności gotówkowych. Firma nie może zapłacić gotówką, jeżeli jednorazowa wartość transakcji przekracza równowartość 15 tys. zł brutto. Gdy wartość transakcji przekracza 15 tys. zł brutto, płatność musi być zrealizowana z wykorzystaniem rachunku płatniczego. Przedsiębiorca musi zapłacić przez swój rachunek płatniczy i przelać środki na konto firmy, od której kupuje towary lub usługi.